Αναζητώντας τις παραδοσιακές στράτες μετακίνησης των κτηνοτρόφων της Θεσσαλίας

Η μετακινούμενη κτηνοτροφία αποτελεί ένα παραδοσιακό σύστημα εκτροφής των ζώων τόσο στην Ελλάδα όσο και σε πολλές περιοχές της Μεσογείου. Οι διαφορετικές κυρίως κλιματικές  συνθήκες, ανάγκαζαν τους κτηνοτρόφους μαζί με τα κοπάδια και τις οικογένειες τους σε εποχιακές μετακινήσεις για εξεύρεση και εκμετάλλευση των διαθέσιμων βοσκοτόπων (χειμερινά – θερινά λιβάδια). Ωστόσο, η μετακινούμενη κτηνοτροφία τα τελευταία 30 χρόνια εμφανίζει σημαντική μείωση με αποτέλεσμα  σημαντικά πολιτισμικά, ιστορικά κοινωνικοοικονομικά στοιχεία κινδυνεύουν να χαθούν Η μελέτη και η καταγραφή των παραδοσιακών διαδρομών μετακίνησης  κρίνεται αναγκαία γιατί. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν μέσω δομημένων συνεντεύξεων, α) να αναζητήσει τις παραδοσιακές διαδρομές – στράτες – μετακίνησης των κτηνοτρόφων της Θεσσαλίας από τα χειμερινά στα θερινά λιβάδια και αντίστροφα και β) να καταγράψει τις διαδρομές, τη διάρκεια κάθε μετακίνησης αλλά και τις στάσεις (κονάκια) που πραγματοποιούσαν/ούν οι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι. Για την υλοποίηση των συνεντεύξεων αναζητήθηκαν κτηνοτρόφοι κυρίως μεγάλης ηλικίας που πραγματοποιούσαν εποχιακές μετακινήσεις στο παρελθόν, αλλά και νεότεροι που εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να ακολουθούν τις παραδοσιακές στράτες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, ότι οι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι χωρίζονται σε τρεις κύριες ομάδες: Σαρακατσαναίοι, Βλάχοι και Κουπατσαραίοι, που παρουσιάζουν διαφοροποίηση στα θερινά λιβάδια που επέλεγαν και επιλέγουν ακόμη και σήμερα να μετακινηθούν. Οι κτηνοτρόφοι Βλάχικης καταγωγής μετακινούνταν κυρίως προς τις ορεινές περιοχές της  Αετομηλίτσας, του Αυγερινού και της Σαμαρίνας, οι Κουπατσαραίοι στο Δοτσικό ενώ στο όρος Βέρμιο, στον Γράμμο και στον Άγιο Γερμανό Πρεσπών μετακινούνταν κυρίως τα Σαρακατσαναίικα τσελιγκάτα. Όμως, όσον αφορά τις περιοχές χειμερινής διαβίωσής τους δεν παρατηρείται διαφοροποίηση και είναι συγκεντρωμένες κυρίως σε χωριά της Π.Ε. Λάρισας και λιγότερο στις Π.Ε. Τρικάλων και Μαγνησίας. Οι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι στις περισσότερες περιπτώσεις πραγματοποιούσαν όλη τη διαδρομή με τα πόδια ενώ σε κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις, για να αποφύγουν τις γεωργικές καλλιέργειες, ήταν αναγκασμένοι να χρησιμοποιούν άλλα μεταφορικά μέσα (τρένο). Η στράτα διαρκούσε κατά μέσο όρο 8 έως 42 μέρες ανάλογα με την εποχή και τις ανάγκες του κοπαδιού.